ترنجبین به فارسی "ترانگبین" یا "ترنگبین" است. آن را به فرانسوی Manne d"hedysarum و Manna d"alhagi و Manne de perse و به انگلیسی Manna of hedysarum و به عربی "ترنجبین" می نامند.
ترنجبین ماده ای است شیرین که به صورت شبنم روی گیاه حاج یا خارشتر یا خاربز می نشیند. در یک بررسی که توسط مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان انجام شد، مشاهده شد که این شیرابه‌های قندی در نتیجه عمل حشره ای به طور طبیعی و با ایجاد شکاف به خارج تراوش می شود.
گیاه خارشتر درختچه یا بوته خاری است که در بیابان ها و دشت های کم ارتفاع ایران مانند خراسان، یزد، تبریز، زرند، اطراف قم و بوشهر به طور خودرو فراوان دیده می شود.
ترنجبین حاوی ترکیبات قندی مختلفی چون گلوکز و فروکتوز، ساکاروز و تری ساکارید است که به راحتی در آب حل می شود.
سابقا از ترنجبین در کارخانجات ساده قندگیری به طور سنتی قند می گرفتند، ولی بعدها چون فروش ترنجبین از نظر دارویی بازار بهتری پیدا کرد، آن را فقط به عنوان دارو می فروشند.
خواص ترنجبین
- ترنجبین ملین و مسهل است. دوز مصرفی ترنجبین به عنوان ملین بر حسب سن بیمار بین 10 تا 70 گرم است که با کمی آب مصرف می شود. گیاه ترنجبین اگر در مقدار کم خورده شود، ملین و اگر به مقدار زیاد مصرف شود، مسهل است.
- ترنجبین طبق نظر حکمای طب سنتی گرم، ولی در عین حال تر است.
- برای تسکین عطش و تب ترنجبین مفید است.
- ترنجبین در تسکین سرفه و درد سینه موثر است.
- ترنجبین خاصیت ضدعفونی کنندگی خوبی دارد و میکروب ها را از بین می برد، به همین دلیل برای درمان بیماری های عفونی مفید است.
- اگر ترنجبین با آب زیره خورده شود، برای دفع صدای شکم که با تب خفیفی توام باشد، نافع است.
- خوردن ترنجبین با آب پنیر برای اخراج اخلاط سوخته، با ماءالشعیر برای دفع اخلاط گرم، با کره برای باز کردن ادرار (در مواردی که ترشح ادرار بند می آید) مفید است.
- جوشانده ترنجبین معرق است.
- گل های ترنجبین برای بواسیر مفید است.
- مالیدن روغن برگ های ترنجبین برای روماتیسم خیلی نافع است.
- عرق گیاه ترنجبین اگر مدتی کم کم خورده شود، برای دفع سنگ کلیه و مثانه تا حدودی مؤثر است.
- یکی دیگر از خواص ترنجبین اینست که موجب کاهش حرارت و تب بدن از طریق افزایش ترشحات بدن خواهد شد.
- خوردن آب هندوانه و آب لیمو شیرین همراه شیرخشت و ترنجبین برای درمان زردی مفید است.
- خواص ترنجبین مقوی کبد، معده، کلیه و روده ها است.
- چنانچه شیر جوشیده را با شیرخشت و ترنجبین مخلوط و شیرین کرده و آن را به صورت بمالید جهت طراوت گونه بسیار موثر است.
خواص ترنجبین برای نوزاد
به زرد شدن رنگ پوست نوزادان پس از تولد و معمولا تا 28 روز اول زندگی زردی گفته می‌شود. تمام نوزادان پس از تولد، دچار درجاتی از بالا رفتن سطح بیلی روبین خون می‌گردند. (یعنی بیش از ۲ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر) اما تنها نیمی از نوزادان، زردی قابل مشاهده پیدا می‌کنند که در سطح بالای ۵ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر قابل مشاهده است. درصد زردی در نوزادان نارس به ۸۰٪ کل نوزادان می‌رسد. بالا بودن میزان بیلی روبین خون می‌تواند ارثی یا نشانه‌ای از بیماری‌های کبدی باشد.
در طب سنتی و فرهنگ ایرانی، استفاده از ترنجبین برای درمان زردی نوزاد بسیار موثر است. در واقع با دادن ترنجبین به اندازهای که در نوزاد ایجاد اسهال ملایم کند و جوشانده تخم گشنیز باعث درمان زردی نوزاد می‌شوند. ضمن اینکه از بروز این بیماری پیشگیری هم می‌کند. این دارو برای نوزاد یک ملین و مسهل لطیف است و برای درمان و پاکسازی دستگاه گوارش از اخلاط و خونابههای بازمانده از دوران جنینی، معده و روده نیز استفاده می‌شود. در حقیقت زمانی که روده‌های نوزاد از همان ابتدای تولد پاکسازی شود، بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های ویروسی و عفونی در او کمتر شده و سیستم ایمنی‌اش از همان بدو تولد فعال می شود، همچنین متابولیسم بدن یعنی هاضمه و دافعه و نیروی نگهدارنده و نیروی جاذبه در بدن کودک به صورت نرمال در میآید و بدن از همان ابتدا در مقابل بیماری‌ها در حد خودش مقاوم می‌شود. این نوزادان کبدی بسیار سالم و فعال خواهند داشت و تمام اعمال متابولیسمی و سوخت و ساز در بدنشان، با روال طبیعی به پیش خواهد رفت. ضمنا با مصرف ترنجبین، نوزاد اشتهای زیادی به خوردن شیر مادر پیدا می‌کند، شبها بهتر می‌خوابد و دل‌پیچه و نق زدن زیاد نوزاد برطرف می‌شود.
ترنجبین و خاکشیر
برای برطرف کردن بدبویی دهانتان استفاده کنید. تنها کافی است هر روز عصر یک لیوان از شربت ترنجبین و خاکشیر را بنوشید. ترنجبین را به مدت ۵ تا ۶ ساعت درون آب خیس کنید و پس از صاف کردن آن را با یک تا ۲ قاشق خاکشی مخلوط کنید. نوشیدن این شربت به شما کمک می کند تا با دفع اخلاط ناسالم و بلغم اضافه به مرور احساس بهتری پیدا کنید و با اصلاح مزاج از شر بدبویی دهانتان راحت شوید.
خواص ترنجبین برای پوست
به طور کلی مواد غذایی که صاف کننده خون هستند و به خون‌سازی بهتر کمک می‌کنند مانند برگ چغندر، کاسنی، عناب، شاتره و ترنجبین، خون را تصفیه نموده و به تبع پوست صورت را صاف و شفاف می‌کنند. همچنین برای کمک به بهبود لک‌های پوست به‌ویژه صورت یکی از بهترین روش‌ها، نوشیدن خاکشیر و ترنجبین است. افرادی که از این ترکیب به‌صورت روزانه و مستمر به‌مدت 3 هفته استفاده کنند بعد از مدتی، دارای پوستی روشن شده و لک‌های صورت و پوست‌شان به طور کامل از بین رفته و یا کمرنگ‌تر خواهند شد. برای تهیه این ترکیب، ترنجبین را 5 ساعت در آب بخیسانید و صاف شده آن را با 2 قاشق خاکشیر مخلوط کرده و مصرف کنید.
از دیگر خواص ترنجبین برای پوست، از بین بردن اگزما، کهیر، التهابات پوستی و برطرف نمودن جوش‌های صورت است که در نتیجه مصرف زیاد از حد چربی و شیرینی ایجاد شده‌اند، به این منظور می‌توان جوشانده یک قاشق ترنجبین را با دو قاشق غذاخوری خاکشیر مخلوط کرده و هر روز صبح ناشتا به مدت دو هفته آن را مصرف نمود، تا جوش‌ها از بین بروند.
همچنین نوشیدن 2 تا 3 لیوان از شربت خاکشیر و ترنجبین به صورت روزانه، سبب از بین رفتن شوره و خارش سر در افراد مبتلا می‌شود. لازم به ذکر است، بهترین موقع برای بهره‌گیری از خواص ترنجبین برای پوست، خوردن آن به صورت ناشتا در صبح است و مقدار خوراک آن بسته به سن بیمار از 10 تا 35 گرم می‌باشد.
چگونگی تهیه آب ترنجبین
برای تهیه آب ترنجبین، مقداری ترنجبین را در آب جوش حل می کنند. سپس مایع صاف روی آن را بر می دارند و می گذارند قدری بماند تا مواد خارجی آن ته نشین شود. حالا مایع صاف شده روی آن، آماده خوردن است. آب ترنجبین اگر صبح ناشتا خورده شود، موثرتر است. مقدار خوراکی معمول آن 12 تا 35 گرم است.
ملاحظات مصرف
- بسیاری از خانواده ها برای بهبود زردی کودک خود از مخلوط ترنجبین و آب قند استفاده می کنند که این مواد، نه تنها تاثیری در بهبود زردی کودک ندارند، بلکه باعث اسهال و استفراغ نوزاد نیز می شوند.
- در یک مطالعه تحقیقاتی که با هدف بررسی اثر ترنجبین خوراکی در کاهش زردی نوزادان انجام گردید، نشان داده شد که علی رغم باورهای بومی مبنی بر تاثیر ترنجبین در کاهش زردی نوزادی، تجویز این ماده اثر قابل توجهی در درمان زردی ندارد.
- بیماران مبتلا به حصبه، اسهال خونی، بواسیر، خون ادراری و آبله از خوردن ترنجبین خودداری کنند.
- ترنجبین برای طحال و اشخاص گرم مزاج مضر است.
اولین نفر باشید که دیدگاهش را می نویسد !
دیدگاه شما برای ما مهم است.