خارخَسَک (در متون طب سنتی حسک، خسک، شکوهج، شکوهنج) گیاهی بوته‌ای است.
گیاه خارخاسک از خانواده اسفندها است و قسمت مورد استفاده این گیاه میوه، دانه، برگ، ریشه و گاهی تمام قسمت‌های گیاه است و اغلب، تمام میوه آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه دارویی به عنوان علف هرز در بیشتر مناطق دیده می‌شود. اگرچه گیاه خارخاسک در آمریکا و استرالیا گیاهی سمی محسوب می‌شود اما در طب سنتی چین و هند پیشینه‌ای طولانی و مصارف درمانی بسیار دارد.
میوه ی خارخسک چهار بخشی و نرم است اما خارهای تیزی دارد. خارخسک در آب و هوای گرم و حتی در کویرها دیده می‌شود.
خارخاسک گیاهی است علفی، یک ساله، دارای ساقه‌های خوابیده با انشعابات گسترده بر سطح خاک و پوشیده از تار که برگ و ساقه‌های جوان آن را تارهای ظریف ابریشمی می‌پوشاند. برگ‌های آن متقابل غالباً نامساوی و مرکب از برگچه‌های کوچک و ریزی است که به تعداد ۶–۳ زوج در طرفین دمبرگ اصلی جای دارند. گل‌ها زرد کوچک و منفرد هستند. میوه آن شیزوکارپ ناشکوفا که در موقع رسیدن قسمت‌های پنجگانه آن از هم جدا و پراکنده می‌شوند. هر یک از این قسمت‌های پنجگانه در سطح بیرونی خاردار است. قسمت‌های مورد استفاده این گیاه، میوه، دانه، برگ، ریشه و گاهی کلیه اعضای گیاه است ولی بیش از همه میوه آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. رنگ میوه‌های آن سبز مایل به زرد، بدون بو و با طعم مشخص است.
این گیاه با گل‌های زردرنگ در مناطق صحرایی و با شرایط نامناسب هم رشد می‌کند. خارخاسک به عنوان گیاه یک ساله در آب و هوای سردتر پرورش می‌یابد. از ترکیب‌های مفید و فعال موجود در گیاه خارخاسک می‌توان به ساپونین‌ها، لیگنینامیدها، فلاونوئیدها، آلکالوئیدها و گلیکوزیدها اشاره کرد.
مطالعات آزمایشگاهی روی حیوانات حاکی از آن است که مصرف این گیاه به افزایش ترشح هورمون تستوسترون و همچنین افزایش قدرت و حجم عضلات منجر می‌شود. همچنین مصرف این گیاه تولید سلول‌های جنسی مردانه و زنانه را افزایش می‌دهد. همچنین گیاه خارخاسک در درمان بیماری‌های قلبی، عروقی همچون فشارخون بالا، کم‌خونی، ضعف گردش خون و آنژین صدری موثر است.
خواص عرق خارخاسک
- در کاهش قند خون بیماران دیابتی موثر است. در طب سنتی، از میوه و عرق این گیاه، برای درمان دیابت استفاده می‌شود.
- عرق خارخاسک مدر، تسکین دهنده درد مثانه، افزاینده منی، ایجاد نعوظ، شکننده سنگ کلیه و مثانه و ملین است و به دلیل ادرار آور بودن می‌تواند خطر
- این گیاه دفع‌کننده سنگ‌های مجاری ادراری و تسهیل دهنده عمل تصفیه خون و اعمال کبدی است و نحوه مصرف آن بدین صورت است: میوه این گیاه باید روزی 3 مرتبه و به میزان 2 تا 4 گرم به صورت دم کرده مصرف شود.
- ابتلا به عفونت‌های مجاری ادرار را کاهش دهد.
- عرق تهیه شده از گیاه خارخاسک برای درمان تورم پروستات کاربرد دارد.
- برای درمان ناتوانی‌های جنسی و ناباروری استفاده می‌شود. تحقیقات نشان داده است خارخاسک در مواقعی کاربرد دارد که هورمون‌های جنسی فرد نامتوازن بوده یا تستوسترون کاهش یافته باشد. در این حالت ماده فعال موجود در خارخاسک می تواند با استفاده از آنزیم‌های طبیعی بدن فرد، این کمبود را جبران کند.
همچنین، تحقیقات دیگری نشان داده است که خارخسک می‌تواند ماده موثر برای برقراری یک رابطه جنسی سالم و کامل می‌باشد را در بدن فرد بالا ببرد. این ماده برای درمان ناتوانی‌های جنسی و بالابردن کیفیت عملکرد فرد بسیار خوب عمل می‌کند و اگر به طور مرتب مورد استفاده قرار گیرد می‌تواند این مشکل را درمان کند. - عرق خارخاسک برای کاهش فشارخون مفید است، همچنین برای کاهش چربی خون و کلسترول، رفع تصلب شرایین، انسداد و سخت شدن سرخرگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- عرق خارخاسک با کاهش تحریک عصبی، افزایش فعالیت عضله قلب و از بین بردن هورمون‌های مازاد از جریان خون، برای برطرف کردن فشار خون مفید است.
- عرق گیاه خارخاسک بین ورزشکاران به خصوص بدنسازان به همراه مکمل‌های غذایی برای تقویت توده عضلانی و افزایش قدرت مصرف می‌شود.
میزان و طریقه مصرف خارخاسک
- میزان مجاز برای هر بار مصرف خوراکی این گیاه، از ریشه، برگ یا میوه، حداکثر ۲۰ گرم و از روغن آن، حداکثر ۲۸ گرم است که این میزان اغلب باید به همراه شیره انگور یا شیره خرما و یا عسل مصرف شود.
- میوه این گیاه باید روزی سه مرتبه و به میزان ۲ تا ۴ گرم به صورت دم کرده مصرف شود.
- میزان مصرف عرق خارخاسک روزانه دو فنجان همراه با آب است و بهتر است قبل از غذا میل شود.
ملاحظات مصرف خارخاسک
- به دلیل این که عرق خارخاسک ممکن است موجب سقط جنین شود مصرف آن برای زنان باردار ممنوع است و زیاده‌روی در مصرف آن، در برخی افراد سردرد ایجاد می‌کند.
طبیعت عرق خارخاسک
عرق خارخاسک طبیعت سرد دارد.
اولین نفر باشید که دیدگاهش را می نویسد !
دیدگاه شما برای ما مهم است.