زنیان گیاهی از تیره چتریان، بوته‌ای، علفی، یک‌ساله و بدون کرک به ارتفاع 30 تا 90 سانتی‌متر و پر شاخ و برگ است. زنیان میوه نوعی گیاه است که به فارسی «زنیان» و گیاه آن در کتب طب سنتی با نام های "انیسون بری" و "کمون حبشی" نامیده شده است. زنیان به حالت خودرو در هند، ایران و مصر می‌روید. مهمترین مناطق رویش این گیاه در ایران، سیستان و بلوچستان، آذربایجان، اصفهان، خوزستان، فارس، کرمان و خراسان است. قسمت مورد استفاده این گیاه میوه آن بوده که دارای مقدار زیادی تیمول است.
از خواص زنیان علاوه بر کاربرد آن در آشپزی به عنوان ادویه، خاصیت دارویی و نگه دارنده مواد غذایی بودن آن است، همچنین در تهیه پودر کاری، ترشیجات، بیسکویت و مواد خوراکی از آن استفاده می‌شود. از رایحه میوه گیاه زنیان در دهان‌شویه‌ها و خمیر دندان‌ها استفاده می‌شود. یکی دیگر از خواص زنیان به عنوان ضد کرم و ضد حشره است.
خواص زنیان برای لاغری
عرق زنیان یکی از عرقیات گرم و موثر در هضم غذاست و بنابراین با هضم بهتر غذا، مانع از انباشته شدن چربی در بدن می گردد. از خواص زنیان تقویت معده و معالجه سوء هاضمه‌های ناشی از ضعف و کمی نیرو است که به جذب بهتر و موثرتر مواد غذایی کمک کرده و مانع از بروز چاقی می‌شود. زنیان خاصیت مسهل بودن دارد، لذا باعث دفع سریع غذا و غیر قابل دسترس کردن غذا برای جذب بدن شده و به تبع از انباشته شدن چربی و ایجاد چاقی جلوگیری میکند.
یکی از راه‌هایی که افراد برای لاغر شدن به سمت آن گرایش دارند استفاده از دمنوش‌ها و داروهای گیاهی لاغری است که در خیلی از موارد اگر به طور صحیح استفاده شود مفید خواهد بود. البته مانند تمام کمک کننده‌های لاغری آنچه که اهمیت دارد این است که افراد قبل از استفاده از داروهای گیاهی لاغری، برای لاغر شدن باید به ورزش و نوع تغذیه خود نیز توجه کنند. یکی از گیاهان دارویی پرکاربرد برای لاغر شدن زنیان و عرق زنیان می‌باشد. استفاده از فواید زنیان برای لاغری علاوه بر کمک به کاهش وزن و به ویژه از بین بردن چربی‌های اطراف شکم، باعث می‌شود از دیگر خواص دارویی این گیاه ارزشمند نیز بهره‌مند شوید.
خواص دارویی زنیان
خواص زنیان متعدد بوده، برخی خواص دارویی آن عبارتند از: آنتی‌اکسیدان، ضد تب، ضد میکروب، ضد نفخ، ضد آسم، ادرارآور، قاعده آور، پایین آورنده فشار خون، مسهل، استفاده از زنیان برای لاغری، درمان سرفه، روماتیسم، تنگی نفس و بیماری‌های معده است.
طبیعت گیاه زنیان گرم و خشک است.
خواص دارویی زنیان به طور خلاصه عبارتند از:
- دانه زنیان خاصیت میکروب کشی دارد و بر روی بعضی میکروبها مانند سالمونلا تیفوزا، میکروسپوریوم پیوژنز و اشرشیاکلی اثر دارد.
- زنیان از نظر خواص ضد اسپاسم، مقوی، محرک و بادشکن است.
- زنیان برای درمان بیماری‌های معده، کبد، ناراحتی گلو، سرفه و روماتیسم تجویز می‌شود.
- از زنیان به عنوان ضد اسپاسم، درمان امراض ریه، ضد سرماخوردگی، ضد تب و ضد یبوست استفاده می‌شود.
- زنیان بیماری پیسی را درمان میکند.
- عرق زنیان یکی از عرقیات گرم و موثر در هضم غذا و مفید برای سینوزیت و عوارض تنگی نفس و آسم است.
- از خواص زنیان معالجه سوء هاضمه‌هایی است که ناشی از ضعف و کمی نیرو می‌باشد.
- با توجه به اینکه زنیان مدر (ادرارآور)، قاعده آور و عرق آور (معرق) است، برای دفع رطوبت های زائد بدن بسیار مناسب است که این، منجر به درجاتی از کاهش وزن و پف آلودگی نیز می شود.
- افراد گرم مزاج اگر بر اثر مصرف زنیان دچار سردرد شوند؛ می توانند از گشنیز استفاده کنند که گیاهی است که با طبع سرد و ضد زنیان عمل کرده و باعث جلوگیری از بالا رفتن بخارات و گازها به سمت مغز می شود.برای قطع اسهال نیز به کار می رود، البته باید توجه داشت که باید به علت اسهال توجه داشت و نباید اسهال را بلافاصله پس از بروز، بند آورد. خاصیت تریاقی داشته و برای ترک اعتیاد به تریاک و کم کردن مضرات آن، مفید است.
- با توجه به اینکه سیستم تنفسی به سردی حساس است و سرما موجب اسپاسم و انقباض مجاری تنفسی شده و سردی مزاج باعث ترشح و ماندن ترشحات در سیستم ریوی می شود، زنیان و عرق آن می تواند با نرم و رقیق کردن و لذا دفع ترشحات تنفسی، برای برخی انواع سرفه و برونشیت یا ذات الریه یا تنگی نفس مفید باشد.
دانه های زنیان سرشار از مواد مغذی می باشد. این گیاه حاوی ویتامین ها و پروتیئن ها و فیبر و … مورد نیاز بدن بوده و هر یک از آن ها مزایای بسیاری برای سلامتی دارد. ارزش غذایی ۱۰۰ گرم از دانه های زینان به شرح زیر می باشد.
- کالری: ۳۰۵
- چربی: ۲۵ گرم
- چربی اشباع شده: ۴ گرم
- چربی اشباع نشده: ۱۵ گرم
- سدیم: ۱۰ گرم
- کربوهیدرات: ۴۳ گرم
- فیبر: ۳۹ گرم
- پروتئین: ۱۶ گرم
طرز استفاده و مقدار مصرف زنیان
از میوه گیاه زنیان به شکل پودر، عصاره خشک، تنتور (عصاره مایع) استفاده می‌شود.
روزانه 3 تا 6 گرم از دانه‌های پودر شده زنیان را به روش های مختلف یا همراه با غذا می‌توان مصرف کرد. علی رغم ریز بودن دانه‌ها، برای تاثیر بیشتر لازم است تا آن را آسیاب و پودر کنید ولی میل کردن دانه ی آن بدون خرد کردن هم اثر قوی خود را ظاهر می کند.
تنتور یا عصاره مایع: از این عصاره می‌توان روزانه تا 6 میلی‌متر مصرف کرد.
به طور کلی برای استفاده از خواص زنیان، بعد از هر وعده غذایی ظهر و شب، نصف استکان از آن را همراه با نصف استکان آب میل کنید تا هضم غذا را آسان و از نفخ و ترشی معده جلوگیری کند.
ملاحظات مصرف
افراد گرم مزاج بایستی در مصرف زنیان احتیاط کنند و در صورت لزوم به مقدار کم و همراه با گیاهان دارویی سرد که مصلح آن نیز محسوب می شوند میل کنند.
زنیان باعث انقباض رحم می‌شود، بنابراین زنان باردار باید از مصرف آن خوددداری کنند؛ همچنین بهتر است زنیان در دوران شیردهی نیز استفاده نشود؛ زنیان در بهبود آنزیم‌های کبدی موثر است با این حال، احتمال تشدید برخی از انواع بیماری‌های کبدی با مصرف این گیاه وجود دارد.
این گیاه ممکن است سرعت لخته شدن خون را کاهش و خطر خونریزی را افزایش دهد، بنابراین بهتر است ۲ هفته پیش از جراحی استفاده از آن را متوقف کنید.
اولین نفر باشید که دیدگاهش را می نویسد !
دیدگاه شما برای ما مهم است.