بنفشه معطر گیاهی است علفی و بوته ای كه پایا و چند ساله می باشد. برگ های قلبی شكل گیاه دمبرگ درازی دارند كه از محل مشتركی در ناحیه یقه گیاه (تقریباَ هم سطح با زمیت) خارج می شوند.
گل ها معطر و اغلب بنفش رنگ و به ندرت سفید یا گلی هستند (البته در بعضی نمونه ها ممكن است قسمت های كمی از گلبرگ سفید یا گلی رنگ باشد.) میوه گیاه به صورت پوشینه و حاوی تعدادی دانه زرد رنگ است.
بنفشه معطر بیشتر در نواحی سایه دار و مرطوب می روید و برای استفاده دارویی به صورت وسیع كشت می شود. همچنین، به عنوان زینتی به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. گل های زیبای گیاه در اوایل بهار ظاهر می شوند و در تابستان عاری از گلبرگ است. بنفشه معطر بومی اروپا و آسیاست، ولی در نواحی دیگر، از جمله آمریكای شمالی و استرالیا پرورش داده می شود. این گیاه به نام های عمومی بنفشه انگلیسی، بنفشه باغی نیز مشهور است.
این گیاه در نواحی مختلف ایران و به خصوص در قسمت های شمالی و مرطوب ایران رویش دارد.
تركیب شیمیایی:
تركیبات دیگر بنفشه شامل موسیلاژ، آنتوسیانین و یك ماده مهم به نام ویولین می باشد. ویولین آلكالوئیدی است كه اثراتی شبیه امتین (یعنی تهوع آور) دارد.
روغن بنفشه در روایات
روغن بنفشه مناسب برای تدهین بعد از حمام
امام رضا علیه السلام در این باره می فرماید: إذا أرَدتَ ألاّ یَظهَرَ فی بَدَنِکَ بَثرَةٌ ولا غَیرُها ، فَابدَأ عِندَ دُخولِ الحَمّامِ بِدُهنِ بَدَنِکَ ، بِدُهنِ البَنَفسَجِ ؛ اگر میخواهی که در بدنت جوش و جز آن رُخ ننماید، هنگام در آمدن به حمّام ، چرب کردن بدن خود را به روغن بنفشه ، آغاز کن .
بنفشه، روغن برتر
امام رضا (ع) از پدر بزرگوار خویش به نقل از امام صادق(ع) می فرماید: دعا ابی بدهن فادهن به ، وقال :ادهن ، قلت :قد ادهنت ، قال :إنه البنفسج ، قلت :وما فضل البنفسج ؟ فقال :حدثنی أبی ، عن آبائه (علیهم السلام) قال :قال رسول الله (صلی الله علیه وآله) :فضل البنفسج علی الأدهان کفضل الإسلام علی سائر الأدیان؛ پدرم عطری طلبید و سر وروی خود را با آن بیالایید. عرض کردم:این چه بود؟ فرمود:روغن گل بنفشه. گفتم:آن چه خوبی ای دارد؟ فرمود:پدرم از جدم حسن و او از پدرش علی (ع) حدیث کرد که رسول خدا (ص) فرمود:برتری روغن بنفشه بر سایر عطرها و روغن ها مانند برتری اسلام بر سائر ادیان است.
درمان سردرد با روغن بنفشه
امام صادق علیه السلام در حدیثی می فرماید: بنفشه، مِهتر همه ی روغن های شماست حکایت بنفشه در میان روغن ها، حکایت ما در میان مردم است و بنفشه، خوب روغنی است! درد را از سر و چشمان می بَرَد. امروزه از روغن بنفشه برای از بین بردن جای سوختگی و زخم ، درمان سینیوزیت و سردرد استفاده می کنند. امام رضا (ع) هم برای پیشگیری از ابتلا به سردرد راه های مختلفی را ارائه کرده اند. روزی امام رضا علیه السلام برای یکی از خدمتکارانش که مبتلا به تب و سردرد شد کاسنی خواست فرمود: آن را آرد کنید. سپس آن را روی آتش گذاشت و روغنی به آن اضافه کرد و ضمادی درست کرد و بعد آن را بر سرش گذاشت و بعد فرمود:این یعنی (کاسنی و روغن بنفشه ) تب را از بین می برد . برای سردرد مفید است و آن را از بین می برد.
روغن بنفشه مناسب برای ماساژ
تمام قسمت های گیاه بنفشه مخصوصا ریشه آن دارای وبولین است ، طبق آخرین تجربه های علمی که روی گیاه بنفشه به عمل آورده اند معلوم شده است بنفشه دارای موسپلاژ، اسید سالیسیلیک ، ماده رنگی ، ملوم ، قلند ایرون ، اسید مالیک و ویولین می باشد.
یکی از توصیه های امام رضا (ع) برای در بحث ماساژ درمانی روغن مالی بدن با استفاده از روغن های گرم مانند روغن خیری (شب بو) و روغن های مشابه است که طبیعت گرم دارند. در همین زمینه امام رضا (ع) می فرماید: ادهنوا بالبنفسج فانه بارد فی الصیف و حار فی الشتاء؛ با روغن بنفشه خود را خوشبو کنید زیرا در تابستان سرد و در زمستان گرم است. از روغن بنفشه همچنین برای گرفتگی و خشکی بینی، آفتاب سوختگی، درمان موخوره و تقویت مو و ابرو بهره می برند. امام رضا علیه السلام: هر کس می خواهد که لب هایش نترکد و از آن ناسور بیرون نزند ، به ابروهای خود ، روغن بمالد.
اهم خواص درمانی روغن بنفشه
- درمان تنگی نفس، رفع سرفه و رفع خشونت سینه
- درمان سردرد و بیخوابی
- درمان درد پستان
- ضد افسردگی
- درمان سرخک و سرخجه
- پیشگیری از سرطانهای سینه و ریه
- درمان برفک دهان
- جلوگيرى از ريزش مو، نرم كردن پى مفاصل و نگهدارى ناخن
- شفافیت پوست، لفع چین و چروک و جوش
خواص روغن بنفشه برای سلامتی
۱. به بهتر شدن پوست کمک میکند
روغن بنفشه میتواند به رفع تعدادی از مشکلات پوستی کمک کند، چون روی پوست بسیار ملایم و ظریف عمل میکند و درنتیجه یک مادهی عالی برای تسکین پوستهای مشکلدار است. روغن بنفشه میتواند یک درمان طبیعی برای بیماریهای مختلف پوستی مانند آکنه و اگزما باشد و خواص مرطوبکنندگیاش آن را به یک مادهی بسیار مؤثر برای پوستهای خشک تبدیل میکند.
این روغن به خاطر خواص ضد التهابیاش قادر است هرگونه پوست قرمز، تحریکشده یا ملتهب ناشی از آکنه یا سایر بیماریهای پوستی را التیام بخشد. خواص ضدعفونیکننده و ضدمیکروبی آن نیز به پاکسازی پوست و ازبین بردن باکتریهای موجود روی آن کمک میکند. بنابراین این روغن برای جلوگیری از بدتر شدن مشکلات پوستی و گسترش آنها به سایر قسمتهای صورت مفید است.
پس چرا بهجای خریدن محصولات گرانقیمت مراقبت از پوست که ممکن است حاوی مقدار زیادی مواد شیمیایی مضر باشند، برای درمان مشکلات پوستیتان بهسراغ یک درمان طبیعی نمیروید و از خواص روغن بنفشه بهرهمند نمیشوید؟
۲. درد را تسکین میدهد
همانطور که در بالا گفته شد، روغن بنفشه حاوی ترکیبات ضدالتهابی است. این بدان معناست که این روغن یک درمان عالی و طبیعی برای درمان مشکلات مختلف ناشی از مفاصل سفت و دردناک و همچنین دردهای عضلانی مانند روماتیسم، آرتروز و نقرس است. روغن بنفشه، درد و ناراحتی ناشی از چنین مشکلاتی را تسکین میدهد.
علاوه بر این، روغن بنفشه میتواند گردش خون به عضلات را بهبود ببخشد که این امر نیز به کاهش درد ناشی از گردش خون نامناسب به این نواحی حیاتی بدن کمک میکند.
همچنین روغن بنفشه میتواند برای درمان درد ناشی از سردرد و میگرن بهکار رود و سرگیجه را نیز برطرف کند. بنابراین این روغن دارای خواص کامل و همهجانبهای در تسکین درد است.
۳. سلامت روحی را افزایش میدهد
دچار شدن به سردرد و میگرن میتواند دلایل مختلفی داشته باشد اما این وضعیت در اغلب مواقع بهعلت استرس، تنش و اضطراب زیاد ناشی از کارها و وظایف روزمره است. در این مورد، روغن بنفشه یک عامل قوی برای کمک به کاهش میزان استرس، افرسودگی، خستگی، سرگیجه و حتی اضطراب است.
خواص روغن بنفشه تنها به این موارد محدود نمیشود. روغن بنفشه مانند بسیاری از روغنهای دیگر دارای خواص آرامشبخش و درمانی است که به ایجاد آرامش و تمدد اعصاب کمک میکند و بنابراین سلامت روحی را افزایش میدهد. شما مجبور نیستید برای القای آرامش از داروهای تجویزی که حاوی مواد شیمیایی مضر هستند، استفاده کنید، بلکه میتوانید این درمان طبیعی را امتحان کنید و از خواص آرامشبخش و تسکیندهندهاش بهرهمند شوید. علاوه بر این روغن بنفشه برخلاف اکثر داروهای نسخهای، اعتیادآور نیست و معمولا هیچگونه عوارض جانبی منفیای ایجاد نمیکند.
۴. دستگاه تنفسی را تسکین میدهد
روغن بنفشه دارای خواص ضداحتقان و خلطآور است؛ این بدان معناست که به شل کردن مخاط اضافی و خلط (بلغم) که در بینی و دستگاه تنفسی شما جا خوش کردهاند، کمک میکند. این امر برای رفع گرفتگی مفید است و باعث میشود که جریان هوا بهصورت آزادانه و بدون مانع در داخل راههای تنفسی شما به حرکت درآید.
بنابراین روغن بنفشه میتواند در تسکین مشکلات تنفسی متداول مانند سرماخوردگی، سرفه، آنفولانزا، برونشیت و التهاب سینوسها (سینوزیت) مفید باشد و درد و مشکلات ناشی از این بیماریهای آزاردهنده را کاهش بدهد.
۵. به درمان بیخوابی کمک میکند
داشتن یک خواب شبانهی آرام برای حفظ سلامت ارگانها و عملکرد صحیح سیستمهای مختلف بدن، بسیار ضروری است. خواب شبانهی باکیفیت به شما اطمینان میدهد که میتوانید وظایف روزمرهتان را هم از نظر جسمی و هم از نظر ذهنی، بهطور مؤثر انجام بدهید.
روغن بنفشه با خواص آرامشبخش و تسکیندهندهاش میتواند به داشتن یک خواب شبانهی آرام و باکیفیت کمک کند، چون این روغن باعث کاهش تنش و اضطراب میشود. بنابراین روغن بنفشه یک درمان طبیعی برای بیخوابی و اختلالات خواب فراهم میکند و شما مجبور نخواهید بود به قرصهای خواب نسخهای که ممکن است عوارض جانبی ناخوشایندی داشته باشند، پناه ببرید.
۶. یک مادهی قوی برای تقویت قوای جنسی است
روغن بنفشه میتواند به درمان هرگونه اختلال و مشکل جنسی کمک کند، بهخصوص اگر استرس علت اصلی بروز چنین اختلالاتی باشد. دلیلش این است که روغن بنفشه به ایجاد آرامش کمک میکند و باعث بهتر شدن روحیهی شما میشود که این امر به نوبهی خود میتواند میل جنسی شما را افزایش بدهد.
برای این منظور فقط کافی است روغن بنفشه را با مخلوطی از سایر روغنها در دیفیوزر بریزید تا عطر آن در اتاق خوابتان پخش شود. به این ترتیب، احساسات جنسی و عاطفی شما نسبت به همسرتان برانگیخته خواهد شد و میتوانید هرگونه مشکل جنسی خود یا همسرتان را برطرف کنید.
کاربرد روغن بنفشه در صنعت عطرسازی
روغن بنفشه اغلب در ساخت عطر بهکار میرود. معمولا روغن گل بنفشه، طرفداران بیشتری نسبت به روغن برگ بنفشه دارد. عطر روغن برگ بنفشه، خاکی با نُت سبز (گروه بویایی سبز) است. اما روغن گل بنفشه، عطر خوشبو و شیرینتری دارد. تقریبا تمام اسانسها و روغنهای بنفشه از برگ این گیاه ساخته میشود و گل آن معمولا بیشتر در صنعت عطرسازی بهکار میرود. بهتر است در هنگام استفاده از روغن برگ بنفشه، آن را با یک روغن معطر دیگر مانند یاسمن یا گل سرخ مخلوط کنید.
چگونه باید از روغن بنفشه استفاده کنیم؟
حال از خواص روغن بنفشه آگاه شدید، اما چگونه باید از آن استفاده کنید؟ روغن بنفشه را بهصورت موضعی روی پوستتان میمالید یا در دیفیوزر میریزید؟ ما در اینجا چند روش برای استفاده از روغن بنفشه بیان میکنیم و به شما میگوییم که چگونه میتوانید آن را با سایر روغنها مخلوط کنید تا بهترین نتایج ممکن را از خواص روغن بنفشه بهدست آورید.
۱. برای تسکین دستگاه تنفسی
میتوانید چند قطره از این روغن را به دستگاه بخور یا دیفیوزرتان اضافه کنید و آن را روی میز کنار تختتان بگذارید. همچنین میتوانید چند قطره از آن را به یک کاسه آب جوش اضافه و بخار خوشبویی را که از آن بیرون میآید، استنشاق کنید.
۲. برای تسکین درد عضلات و مفاصل
چند قطره از این روغن را به یک وان آب گرم اضافه کنید و چند دقیقه درون وان بمانید. روش دیگر: شما میتوانید با مخلوط کردن ۴ قطره روغن بنفشه، ۳ قطره روغن اسطوخودوس و ۵۵ گرم از یک روغن حامل مانند بادام شیرین، یک روغن مخصوص ماساژ درست کنید و ناحیهی موردنظرتان را با آن ماساژ بدهید.
۳. برای استفاده بهعنوان یک عامل مراقبت از پوست
شما میتوانید این روغن را به نسبت مساوی (۱:۱) با یک روغن حامل (مانند روغن بادام درختی، نارگیل یا جوجوبا) رقیق کنید و آن را روی نواحی موردنظر بمالید. همچنین میتوانید ۲ تا ۳ قطره از روغن بنفشه را به محصولات مراقبت از پوست روزانهتان اضافه کنید.
۴. برای افزایش میل جنسی
شما میتوانید ۲ قطره از روغن بنفشه، ۲ قطره روغن یاسمن و ۱ قطره روغن بهارنارنج را به دیفیوزر اضافه کنید و آن را روی میز کنار تختتان قرار دهید.
۵. برای عطردرمانی
بهعنوان شکلی از آروماتراپی (عطردرمانی) برای القای خواب و کاهش استرس شما میتوانید شبها روغن بنفشه را داخل دستگاه بخور بریزید تا رایحهی آن باعث آرامش و تمدد اعصاب شما شود. روش دیگر آن است که چند قطره از این روغن را به وان آب گرم اضافه کنید و چند دقیقه درون وان آب بمانید.
طریقه و میزان مصرف:
- دم کرده
- شربت
- روغن بنفشه
- اسانس گل بنفشه
شربت بنفشه: سادهترین روش تهیه شربت گل بنفشه برای مصرف خوراكی تهیه شربت این گیاه است. به این منظور، یك قاشق غذاخوری پر از گل بنفشه خشک شده را در یك لیوان آب خنك ریخته و 20 دقیقه صبر میكنیم تا رنگ آب به آبی یا بنفش تغییر كند، سپس آن را صاف كرده و جرعه جرعه یا یکجا نوشیده می شود. همچنین به منظور اثرات درمانی، مقدار 4 تا ۲۰ گرمگیاه کامل (گل و برگ و ریشه) را در ۲۵۰ گرم آب خیس کرده و ۱۲ ساعت بگذارید خیس بخورد سپس با کمی شیر و قند مخلوط کرده بجوشانید تا به یک سوم تقلیل یابد) .
دم کرده بنفشه: مقدار ۵ گرم از گل بنفشه خشک و یا ۵۰ گرم از گل تازه بنفشه را دریک لیترآب دم کنید (درموقع تهیه نباید زیاد جوشانده شود چون از اثر آن کاسته می شود) .
روغن بنفشه: 150 گرم گل بنفشه را در ۴۵۰ گرم روغن کنجد کمی حرارت داده و سپس به حال خود می گذاریم. بعد از چند روز صاف کرده و مجددا همین مقدار گل بنفشه به آن می افزاییم و کمی حرارت داده ، این عمل را آن قدر ادامه می دهیم تا روغن کاملا رنگ و بوی بنفشه را بگیرد .
دم كرده: بنفشه را به صورت سرد می نوشند. برای این كار حدود 70 گرم برگ های تازه را با آب سرد بشویید و آن را با نیم لیتر آب بجوشانید. بعد از حدود 12 ساعت وقتی آب سبز رنگ شد، آن را صاف كرده و در شیشه درب داری در یخچال گذاشته و هر دو ساعت یكبار مقداری از آن را بخورید. این دم كرده بهتر است هر روز تازه تهیه شده و اضافی آن دور ریخته شود.
كمپرس: برای تهیه استعمال خارجی، پارچه یا باند نخی را در دم كرده گرم وارد كرده و بر روی موضع قرار دهید و روی آن را با پارچه ضد آب(لاستیك پارچه نازك) بپوشانید و پس از سرد شدن، این كار را تكرار كنید.
روزانه دو قاشق غذاخوری گل خشك به صورت چای گرم یا دم كرده سرد(توضیح داده شده) و یا 5 گرم از ریشه در روز می توان مصرف كرد.
از بنفشه داروهای نوینی در صنعت دارو سازی به صور مختلف تهیه شده كه طریقه و میزان مصرف آنها در راهنمای همراه دارو قید شده است( در خارج ایران).
موارد استفاده گل و برگ بنفشه:
گل و برگ بنفشه كاملاً خوراكی است و می توان به صورت خام یا پخته از آن استفاده كرد. برگ ها در تمام طول زمستان قابل استفاده و دارای طعم ملایم هستند. از برگ ها می توان در سالاد استفاده كرد(در صورتی كه از گل ها برای سالاد استفاده شود، مزه و بوی قوی تری دارد). گل و برگ بنفشه را همچنین می توان در تهیه چای، شیرینی ها، سوپ و كیك مورد استفاده قرار دارد.
ابن سینا در كتاب قانون راجع به بنفشه چنین گفته است:
بنسفج گیاهی است مشهور و ریشه اش چون سایر اجزایش نیروی دارویی دارد. دارای طبیعت سرد و تر است. گروهی گفته اند گرم است و در سردی برگش شكی نیست. گویند خون معتدل به وجود آورد. بو كردن و بر سر مالیدن آن سر درد را تسكین دهد. مالیدن و خوردن آن برای تورم چشم مفید است. بنفشه و به ویژه مربای بنفشه، درمان سرفه گرم است و سینه را نرم می كند. شربت بنفشه درمان ذات الجنب و شش است و در این زمینه از جلاب( شربتی كه با گلاب و عسل یا شكر درست كنند) بهتر است. التهاب معده را از بین می برد. شربت بنفشه علاج درد كلیه و ملین ملایم است. تناول بنفشه خشك صفرا را بیرون راند.
در كتاب مخزن الادویه در مورد بنفشه چنین آمده است:
بنفسج دارای طبعی سرد و تر و بعضی گفته اند گرم و تر است. مسهل صفرا، مسكن عطش و حدت خون و جهت سرفه و خشونت سینه و حلق و خناق و ذات الجنب و ذات الریه و جهت معده و كبد و طحال و احتباس بول مفید است و بوییدن تازه آن منوم( خواب آور) و گویند گل تازه آن فادزهر(پادزهر) سموم و منوم است.
مهم ترین اثرات گزارش شده:
ضد باكتری، ضد التهاب، ضد تب، CNS دپرسانت، ملین، مسهل، معرق، ادرار آور، تهوع آور، خلط آور، قارچ كش، خواب آور، كاهش دهنده پر فشاری خون، شل كننده عضلات، مقوی اعصاب و مسكن.
- ملاحظات مصرف:
روغن بنفشه، یک نوع روغن ملایم، غیرسمی و غیرحساسیتزاست اما مانند تمام روغنهای ضروری دیگر نباید از آن بهصورت داخلی استفاده کنید و قبل از استفادهی موضعی روی نواحی موردنظر حتما باید آن را با یک روغن حامل رقیق کنید. - قبل از استفادهی موضعی از این روغن حتما اول یک تست حساسیت پوستی (patch test) انجام بدهید تا مطمئن شوید که به آن حساسیت ندارید. زنان باردار و مادران شیرده قبل از استفاده از روغنهای ضروری بهعنوان یک روش درمانی، باید اول با پزشکشان مشورت کنند.
- زیاره روی در مصرف گل بنفشه، موجب ضعف و سنگینی معده و آشفتگی حال میشود، و مصلح آن انیسونمی باشد. همچنین مصرف زیاد آن به تهوع و استفراغ منجر خواهد شد.
- مصرف مقدار زیاد آن باعث ضعف دل و سنگینی معده و استفراغ می شود كه بعضی این مضار را مربوط به خشك آن دانسته اند.
اولین نفر باشید که دیدگاهش را می نویسد !
دیدگاه شما برای ما مهم است.