سُداب (نام علمی:Ruta graveolens) از تیره مرکبات (سُدابیان) (rutaceae) گیاهی علفی پایا با ساقه های منشعب و چوبی، برگ های متناوب دو تا سه قسمتی صاف و بی پرز است.
ترکیبات مهم
ترکیبات مهم قسمت هوایی سداب شامل کومارین‌ها، فورانوکومارین‌ها، آلکالوئیدهای فورانوکینولین، فلاونوئیدها و به خصوص روتین، اسیدهای کاپرینیک، کاپریلیک و پلارگونیک، ویتامین K، ویتامین P و اسانس می‌باشد که مهم‌ترین ماده آن متیل نونیل کتون است که در عطرسازی و طعم‌دهنده‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خواص سداب
طبیعت سداب یا فیجن تازه گرم و خشک بوده و چنانچه از گیاه خشک شده استفاده شود درجه گرمی و خشکی آن بالاتر می‌رود. برخی خواص دارویی این گیاه عبارتند از:
- گیاه سداب خاصیت ضد اسپاسم دارد.
- مصرف گیاه دارویی سداب، کاهنده میل و نیروی جنسی در مردان بوده، باعث کاهش حجم منی می‌گردد.
- از خواص سداب خاصیت ضد انگل بوده، مصرف دم کرده آن همراه با روغن زیتون کرم‌های معده را از بین می‌برد.
- از خواص دم کرده این گیاه درمان نفخ بوده و بادشکن است، به این منظور 2 تا 5 گرم از پودر این گیاه را دم کرده و بعد از غذا مصرف شود.
- خوردن گیاه خشک شده سداب، به همراه شوید، برای تسکین درد پهلو، سینه، تنگی نفس و تسکین دل پیچه مفید است.
- بهبود درد روماتیسم، تپش قلب، سرگیجه و سردردهای مربوط به یائسگی از دیگر خواص سداب است.
- مصرف گیاه سداب به دلیل ایجاد عملکرد بهتر دستگاه گوارش، باعث افزایش اشتها می‌گردد.
- کمپرس دم کرده سداب، روی چشم، خستگی چشم را برطرف و قدرت بینایی را تقویت می‌کند، همچنین برای تقویت روشنایی چشم می‌توان سداب، رازیانه، گل شاه پسند وحشی، گل سرخ و گل مامیران را به یک اندازه دم کرده و مصرف نمود، علاوه بر آن می‌توان گیاه سداب را همراه با نمک به همین منظور مصرف کرد.
- برای تسکین سردرد می‌توان برگ‌های تازه سداب را روی پیشانی قرار داد، همچنین چنانچه سائیده این گیاه را با سرکه مخلوط کرده و کمی در بینی بچکانید، سردردی را که حاصل از سرماخوردگی باشد را ساکت می‌کند، در ضمن گرد سائیده شده سداب همراه با عسل، درد مفاصل را برطرف می‌کند.
- از دیگر خواص سداب استفاده از آن به منظور خرد کردن و دفع سنگ مثانه است.
- گیاه سداب، پادزهر مناسبی جهت سموم حاصل از گزیدگی مار می‌باشد و نیز مسمومیت ناشی از مشروبات الکلی را برطرف می‌کند، به این منظور کوبیده آن را با انجیر خشک و مغز گردو مخلوط کرده و بخورید.
- مصرف دم کرده سداب با عسل، سکسکه غیر عادی را رفع می‌کند.
- استفاده از جوشانده گیاه سداب به صورت ریختن چند قطره در گوش، باعث ضد عفونی شدن گوش شده و درد گوش را تسکین می‌دهد.
- این گیاه در کاهش تب و دفع سموم از طریق پوست موثر است.
- از جمله اثرات گیاه سداب که در روایات ذکر شده می‌توان به زیاد شدن عقل و ایمن شدن از تعدادی بیماری‌ها و درمان بیماری‌های گوش نام برد.
خواص و طرز تهیه روغن سداب
ابن سینا در کتاب قانون راجع به سداب چنین گفته است
سداب یا فیجن که انواع دارد، بهترین نوع آن کاشتنی است که در همسایگی درخت انجیر است. طبیعت آن گرم و خشک و دارای خاصیت بادشکن می باشد. با روغن و عسل قاطی کنند، برای زخم ها مفید است. خوردن و یا ضماد آن با عسل برای درد مفاصل سودمند است. با سرکه در بینی کنند، خون دماغ بند آید. آب پشت را می خشکاند و قطع می کند.
در کتاب مخزن الادویه راجع به سداب چنین آمده است.
سداب که به یونانی فیجن گویند، سه نوع است. بهترین آن کاشتنی سبز تازه تندبوست که نزدیک به درخت انجیر روییده باشد. طبیعت آن گرم و خشک است. دارای خواص مقوی معده، ضد نفخ، قاعده آور، ادرارآور، خشک کننده آب پشت، سقط جنین کننده، رفع درد مفاصل، ضد کرم، مقوی هضم، ضد سموم و مانع آبستنی می باشد.
ملاحظات مصرف
- علی رغم گسترده بودن خواص سداب، مصرف مقدار زیاد این گیاه موجب مسمومیت شده و ایجاد التهاب و ورم مخاط دستگاه هاضمه و رحم می‌نماید. مصرف سداب در زمان بارداری ممنوع بوده باعث سقط جنین می‌گردد.
- کاهش حرارت بدن و ضعف، کاهش نبض و زیاد شدن ادرار از اثرات سوء آن بر اثر زیاده‌روی در مصرف گیاه سداب می‌باشد.
- استفاده از این گیاه برای افرادی که مزاج گرم و خشک دارند و به اصطلاح صفراوی هستند، مضر بوده بایستی با احتیاط مصرف گردد.
- در پایان لازم به ذکر است، حساسیت‌های پوستی حتی ممکن است در اثر تماس گیاه با پوست یا بدن ایجاد شود. همچنین استنشاق بوی گیاه سداب ممکن است باعث ایجاد حالت تهوع و استفراغ گردد. با توجه به عوارض شدید این گیاه توصیه می‌شود از مصرف خودسرانه آن پرهیز گردد و در صورت موجود بودن داروهای صنعتی این گیاه، از آن‌ها با احتیاط مصرف شود.
گیاه خشک شده ی سداب
اولین نفر باشید که دیدگاهش را می نویسد !
دیدگاه شما برای ما مهم است.