درختی است با برگ های پنجه مانند و گل های بنفش که بعد از فصل گرده افشانی میوه ای قهوه ای پر رنگ می دهد. و در بستر رودها و مناطق پست و دره ها بیشتر دیده می شود. قسمت مورد استفاده این گیاه میوه آن می باشد. اسم عربی فنجنگشت و به فارسی پنجنگشت و فلفل کوهی و به شیرازی دل آشوب، به هندی رنیکا نامند؛ درختی است ما بین شجر و گیاه و در مکان های سخت در کنار رودها و غیر آن می روید و شاخ های آن سخت و قوی و برگ آن از برگ زیتون کوچک‌تر و نرم‌تر و فی‌الجمله شبیه به برگ انار و روی برگ‌های آن سبزتر از پشت آنها و بر سر هر شاخی پنج عدد برگ شبیه به پنج انگشت پراکنده به اطراف و نزدیک به هم از بیخ و چون بدست بمالند بوی خوشی از آن آید و گل آن سفید مایل بسرخی و کبودی و تخم آن شبیه به فلفل کوچکی و رنگ آن مختلف بعضی سفید و بعضی سیاه و در هند درخت آن بزرگ‌تر از جاهای دیگر می‌شود.
طبیعت آن گرم و خشک در دوم و بعضی در سوم خشک و بعضی در دوم سرد و در اول خشک دانسته‌اند.
خواص فنجنگشت
با تاثیرگذاری بر محور مرکزی ترشح هورمون در بدن یعنی هیپوتالاموس - هیپوفیز با افزایش LH و کاهش FSH تاثیرات خود را اعمال می کند.
قابض و حل کننده و لطیف کننده و بازکننده گرفتگی های مجاری مغز و کبدی است. ضماد آن جهت درد سر مرطوب ناشی از تورم مغزی مثل قرانیطس و لیثرغس نافع است. جنون و خفقان و بواسیر و گرفتگی های مجاری طحال و تورم رحمی و گرفتگی عصبی و گزیدگی های حشرات و مار و سگ را معالجه می کند. مالیدن جوشانده آن بر اندام جهت درد شقاق مقعده و حمول و بخور برگ و ثمر آن با مثل آن پودنه صحرایی جهت دفع عفونت و نشستن در جوشانده آن جهت تورم رحم و مقعده و بخور آن باعث گریختن حشرات و تحلیل اورام می شود. تخم آن لطیف تر از برگ آن است.
موارد مصرف
- پیشگیری قاعدگی دردناک: با تنظیم هورمون های زنانه از بروز پریود دردناک پیشگیری می کند.
- اختلالات پریود: بواسطه تعدیل نسبت پروژسترون به استروژن از بروز اختلالات پریود جلوگیری می کند.
- درمان نارسایی تخمدان (Corpus Luteum insufficiency): در مواردی که تخمدان قادر به تخمک گذاری نمی باشد با اصلاح نسبت پروژسترون به استروژن باعث افزایش عملکرد تخمدان و بهبود تخمک گذاری می شود.
- مهار فیبروم رحم: از رشد فیبروم در جدار رحم جلوگیری می کند.
- پریود دردناک: با مکانیسم فوق از درد پستانها ورم و درد بدن در حین پریود می کاهد.
- قطع غیر طبیعی پریود: باعث درمان قطع شدن غیر طبیعی پریود و افزایش یا کاهش میزان خونریزی و اختلال زمان بروز پریود می شود.
- افزایش ترشح پرولاکتین: مخصوصا" اگر توام با اختلال پریود باشد موثر است. در افزایش ترشح پرولاکتین با اتصال مستقیم بر روی گیرنده های دوپامینی منجر به کاهش ترشح پرولاکتین می شود.
- اندومتریوز: در موارد خفیف اندومتریوز اثرات مثبت آن گزارش شده است.
- گرگرفتگی و عوارض یائسگی: باعث کاهش علایم یائسگی بخصوص گرگرفتگی می شود. با بهبود ترشحات هورمونی از میزان عوارض حین یائسگی کم می کند و علی الخصوص از گرگرفتگی می کاهد.
- جلوگیری از اختلالات سینه ها: از اختلالات سینه ها حین پریود جلوگیری کرده باعث افزایش ترشح شیر از سینه ها شده و منجر به افزایش سایز سینه ها می شود.
ملاحظات مصرف
- کسانیکه سابقه حساسیت پوستی دارند احتمال بروز ضایعات پوستی بیشتر است.
- در مواردی که بعد از زایمان مصرف شود زمان شروع اولین پریود را جلو می اندازد.
- مصرف در دوران بارداری بعلت اثرات قاعده آوری آن ممنوع می باشد.
- مصرف در دوران شیردهی با رعایت احتیاط مجاز است.
پنج انگشت یا فنجنگشت خشک شده موجود در عطاری ها
اولین نفر باشید که دیدگاهش را می نویسد !
دیدگاه شما برای ما مهم است.